विराटनगर, मंसीर २१
निरज बस्नेत
मानिसको जीवन संगीतको धून लिएर आएको हुन्छ । बच्चा जन्मिनासाथ च्याँच्याँको आवाजसहित रुदैं यस पृथ्वीमा आँउछ । जुन रुवाईमा संगीत लुकेको हुन्छ ।
जापानमा एउटा अस्पताल छ, जहाँ संगीतको धून बजाएर विरामी निको हुन्छ । संगीतको जादू चमत्कारिक हुने गरेको छ । बच्चा, जवान, बृद्द, सवै उमेर समूहका मानिस संगीतमा लठ्ठिने गर्दछन् । दुःख–सुखको सँगैको साथी संगीत नै हुने गर्दछ । संगीतको तालमा मानिस यस्तरी बग्दछ की मानिसले समय कटेको पत्तै पाउँदैन ।
अहिले विन्टर सिजन सुरु भईसकेको अवस्था छ । यतिबेला वनभोज जानेको अनि रमाइलो गर्नेको जमात् बढिरहेको छ । पिकनिकमा संगीतको स्थान अनिवार्य हुन्छ । जुन वनभोजमा संगीत गुन्जिदैन, त्यो पिकनिकमा रमाइलो हुदैन भन्दा सही हुन्छ । यस्ता मनोरन्जनका अन्य थुप्रै कार्यक्रममा संगीतले तरंग ल्याइदिन्छ ।
दुःखमा पीडाको गाना, सुखमा रमाइलो गानाको साथमा मानिसले आफ्नो समय बिताउने गर्छ । संगीत मननपर्ने सायद मानिस भेटिदैन । भर्खरै नेपालमा प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको चुनाव सम्पन्न भएको छ । यस इलेक्सनमा संगीतलाई विभिन्न पार्टीहरुले प्रचार–प्रसारमा व्यापक प्रयोग गरे । संगीतमा मन छुने विविध धूनले धेरै मतदातालाई आकर्षित गरेको पाइयो । यसवाट धेरै पार्टीलाई चुनाव जित्न सघाउ नै पुगेको देखियो ।
मानिसको मृत्यु हुदाँ समेत शोकाकूल परिवारले रुँदा , त्यो रुवाइमा एकप्रकारको कर्कस धून निस्कने गर्छ , जुन रुवाइमा वेदना भरिएको हुन्छ । विश्व प्रसिद्द पप सम्राट माइकल ज्याक्सन, जो आज हामी बीच छैनन् । मृत्यु पश्चात् पनि यिनको संगीतको व्यापक चर्चा संसारभर हुन्छ ।
नेपालका स्वर सम्राट स्व. नारायण गोपालको जादूमयी आवाजले हरकोहीको मन छोएको त्यो बेला पनि थियो, आज पनि छ, र भोली पनि निरन्तर रहिरहनेछ । स्व. गोपालका कालजयी गानाहरु सधैभरि सदावहार नै हुनेछन् । जसरी माया–प्रेममा सव जायज हुन्छ । संगीतमा पनि यस्तै नै हुन्छ ।
संगीतको कुनै भाषा हुदैन । जुनसुकै ल्याङवेजको गाना होस् मानिस झुमी हाल्छ । संगीतमा त्यो गहिराई हुन्छ, जुन मापन भन्दा बाहिर हुन्छ । हाँसो–रोदनको मिश्रण संगीत हो । खुशी–पीरको संगम संगीत हो ।
पन्जे बाजाको धूनमा विछ्छटै आनन्द पाइन्छ । सारंगीको धूनमा अद्भूत जादू छ । मादल काखमा राखेर मादलुको तालमा झन् बेग्लै रमाइलो हुन्छ । गितार, प्यानो, अन्य–अन्य संगीतका साधनहरुको आवाजमा मानिसले भित्रदेखीको मनबाट सुखानुभूति प्राप्त गर्छ ।
समग्रमा संगीत प्रत्येक मानिसको लाइफस्टाइल हो । संगीत जीवन जीउने नभई नहुने सवथोक हो । संगीत विनाको मानिसको जीवन जिव्रो विनाको भन्दा हुन्छ ।
